Passend onderwijs: jouw rechten als ouder van hoogbegaafd kind
Veel ouders voelen zich klein tegenover een schoolteam. Je zit aan tafel met de leerkracht, de intern begeleider en soms zelfs de directie. Je ziet dat je kind niet gelukkig is, maar je hoort zinnen als: “We doen al zoveel”, of “Dit hoort er gewoon bij”. Het kan voelen alsof jij moet overtuigen dat er écht iets aan de hand is. Toch sta je als ouder sterker dan je misschien denkt. In de Wet passend onderwijs zijn jouw rechten duidelijk vastgelegd.
Zorgplicht: school kán je niet wegsturen
Sinds 2014 hebben scholen een zorgplicht. Dat betekent dat een school altijd verantwoordelijk is voor een passend aanbod. Kan de school dit zelf niet organiseren, dan moet zij samen met het samenwerkingsverband zorgen voor een alternatief. Je kind mag dus niet zomaar geweigerd worden of zonder oplossing naar huis worden gestuurd.
Een school kan dus niet volstaan met: “Dit kunnen wij niet bieden.” De verplichting is: “We zoeken samen naar wat wél kan.”
Meer hierover lees je op de website van de Rijksoverheid – Zorgplicht.
Het ontwikkelingsperspectiefplan (OPP): jouw stem telt
Krijgt je kind extra ondersteuning, dan is een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP) verplicht. Dit is een document waarin staat:
welke doelen er zijn voor je kind (cognitief, sociaal, emotioneel),
welke aanpassingen of begeleiding nodig zijn,
en hoe de school dit gaat volgen en evalueren.
Wat veel ouders niet weten: jij hebt instemmingsrecht. Dat betekent dat jij het OPP mag inzien, er opmerkingen in mag laten opnemen en het plan mee moet ondertekenen. Zonder jouw akkoord is het document niet compleet.
Een OPP kan een krachtig middel zijn om de ontwikkeling van je kind te borgen. Tegelijkertijd kan het ook beperkend zijn als er lage verwachtingen in vastgelegd worden (“dit kan je kind toch niet”). Het is dus belangrijk dat je kritisch meekijkt en zorgt dat het plan recht doet aan de mogelijkheden én behoeften van je kind.
Een goede uitleg over OPP’s vind je op Ouders & Onderwijs.
Recht op overleg en informatie
Als ouder heb je altijd recht op overleg en informatie. Dat betekent dat je mag deelnemen aan gesprekken over de ondersteuning van je kind, zoals een multidisciplinair overleg (MDO) waarin school, IB’er en soms een consulent van het samenwerkingsverband aanwezig zijn. Jij bent geen toeschouwer, maar een volwaardige partner.
Tip: vraag na ieder gesprek om een kort verslag of leg zelf schriftelijk vast wat besproken is. Neem het gesprek eventueel op. Dit helpt om afspraken duidelijk te houden en voorkomt misverstanden.
Geen diagnose nodig
Een hardnekkige misvatting is dat je een officiële diagnose nodig hebt voordat je kind extra ondersteuning kan krijgen. Dat is niet zo. De wet spreekt over onderwijsbehoefte, niet over labels. Ook hoogbegaafdheid zonder formeel testverslag kan reden zijn om extra begeleiding te vragen.
Ouder- en jeugdsteunpunt en onderwijsconsulenten
Kom je er niet uit met school? Dan sta je er niet alleen voor.
Elk samenwerkingsverband is verplicht een ouder- en jeugdsteunpunt te hebben. Hier kun je terecht voor advies en ondersteuning.
Daarnaast kun je een beroep doen op een onderwijsconsulent: een onafhankelijke deskundige die jou gratis helpt in vastgelopen situaties. Meer info vind je via onderwijsconsulenten.nl.
Jij hebt recht om gehoord te worden
Misschien is dit wel de belangrijkste boodschap: jij hebt als ouder recht op een volwaardige plek aan tafel. Jij kent je kind het beste, en jouw observaties zijn onmisbaar om een goed beeld te krijgen. Laat je dus niet ontmoedigen door formele taal of ingewikkelde procedures.
Het vraagt soms moed om te blijven staan voor je kind, maar je hoeft het niet alleen te doen. Er zijn rechten, procedures én organisaties die je kunnen steunen.
Meer lezen?
Onderwijsconsulenten – onafhankelijke ondersteuning voor ouders.